اکثر عوارض و مشکلات شایع دوران بارداری جدی نیستند و نتیجه تغییرات طبیعی در بدن هستند که در حین بارداری اتفاق می‌افتند. برخی از مشکلات ناشی از تغییرات هورمون‌های جنسی در بدن مادر و بعضی دیگر به دلیل وزن و فشار جنین در حال رشد در رحم است. اگرچه بسیاری از زنان باردار برخی یا همه‌ی این ناراحتی‌های شایع دوران بارداری را تجربه می‌کنند اما برخی دیگر هیچ مشکل خاصی ندارند و بعضی از زنان حتی سالم‌تر و سرزنده‌تر از زمان قبل از بارداری هستند.
شایع‌ترین عوارض دوران بارداری
ویار
ویار ممکن است در هر زمان از شبانه‌روز رخ دهد اما معمولاً از هفته چهاردهم بارداری به بعد رفع می‌شود. از مصرف غذاهای سرخ شده و تند اجتناب کنید و قبل از خروج از رختخواب میان وعده کوچک (مانند چای و بیسکویت ساده) بخورید. خوردن چند وعده غذایی در طول روز به‌جای سه وعده غذایی پرحجم برای بسیاری از مادران باردار مفید بوده است.
واریس
به علت افزایش فشارخون در رگ‌های پا به دلیل افزایش وزن نوزاد، واریس معمولاً بیشتر در پاها رخ می‌دهد اما ممکن است در مکان‌های دیگر مانند رکتوم و هموروئید نیز دیده شود. ورزش کنید تا گردش خون مناسب بدن حفظ شود. اجتناب از ایستادن برای مدت طولانی، پوشیدن ساپورت محافظ لگن و استفاده از چهارپایه در هنگام نشست برای بالا نگه‌داشتن پا برای به حداقل رساندن اثر واریس رگ‌ها توصیه می‌شود.
کمردرد
کمردرد معمولاً در ماه‌های اولیه بارداری، هنگامی‌که تغییر سطح هورمون شروع به شل کردن رباط‌های حمایتی از ستون فقرات می‌کنند، شروع می‌شود. استراحت زیاد و انجام برخی از ورزش‌های ملایم باعث کاهش کمردرد می‌شود. کمر درد شدید همیشه باید به پزشک گزارش شود. از اواسط بارداری به بعد کمردرد اغلب به علت فشار ناشی از رشد کودک است و در چند روز آخر بارداری درد ممکن است به این معنی باشد که زایمان نزدیک است.
تغییرات پوست و مو
تغییرات هورمونی که در دوران بارداری اتفاق می‌افتد نوک پستان‌ها و نواحی اطراف آن‌ها را تیره‌تر می‌کند. رنگ پوست زنان نیز ممکن است در بعضی نواحی یا کل بدن کمی تیره‌تر شود. ماه‌گرفتگی‌ها، خال‌ها و لکه‌های پوستی نیز ممکن است تیره‌تر شوند. برخی از زنان یک خط تیره در وسط شکم خود می‌بینند. این تغییرات پس از تولد کودک به‌تدریج محو خواهد شد اگرچه نوک پستان‌ها ممکن است کمی تیره‌تر باقی بمانند.
تکرر ادرار در بارداری
تکرر ادرار اغلب در اوایل بارداری شروع می‌شود و گاهی اوقات در طول بارداری ادامه می‌یابد. در زنانی که بارداری اولشان نیست تکرر ادرار می‌تواند براثر فشار سر کودک بر مثانه مادر باشد.
بی‌اختیاری ادرار در بارداری
بی‌اختیاری ادرار مشکل شایع در دوران بارداری و بعد از بارداری است. زنان باردار گاهی اوقات در هنگام سرفه، خنده یا عطسه و یا زمانی که به‌طور ناگهانی حرکت می‌کنند و یا از جایشان بلند می‌شوند قادر به جلوگیری از ریزش ناگهانی ادرار نیستند. عدم کنترل ادرار ممکن است به‌طور موقت باشد، زیرا عضلات کف لگن (عضلات اطراف مثانه) به‌آرامی شل می‌شوند تا برای زایمان آماده شوند. زنان با انجام تمرینات کگل می‌توانند از بی‌اختیاری ادرار جلوگیری کنند.
خونریزی لثه
خانم‌های باردار ممکن متوجه شوند که هنگام مسواک زدن دندان‌هایشان دچار خونریزی لثه می‌شوند. علت خونریزی این است که هورمون‌ها دندان‌های آن‌ها را به پلاک آسیب‌پذیرتر می‌کنند و باعث تورم و خونریزی لثه می‌شود. بنابراین زنان باردار حتماً باید مراقبت‌های بیشتری از دندان‌هایشان داشته باشند:
- به دندان‌پزشک مراجعه کنند.
- دو بار در روز دندان‌ها را به مدت دو دقیقه مسواک بزنند.
- اجتناب از مصرف نوشیدنی‌ها و غذاهای قندی و اسیدی (به‌ویژه در میان وعده‌ها)
گرفتگی عضلات
اگر بیمار یکی از افراد بدشانسی است که به‌طور ناگهانی با گرفتگی پا بیدار می‌شود، باید سعی کند در طول روز به‌آرامی ساق پا، مچ پا و پا را نرمش دهد و ببینید تغییری ایجاد می‌شود یا خیر. این تمرینات را انجام دهید:
- انگشتان پا را ۳۰ بار به سمت بالا و پایین کشش دهید.
- پا را به‌صورت دایره‌ای بچرخانید. حرکت را هشت بار در هر پا تکرار کنید.
ضعف و سرگیجه
دلایل متعددی وجود دارد که مادر در دوران بارداری احساس ضعف و سرگیجه می‌کند که می‌تواند به دلیل تغییرات هورمونی و فشارخون پایین باشد همچنین زن باردار ممکن است بیش‌ازحد احساس گرم کند یا سطح آهنش پایین باشد. برخی از راهنمایی‌های مفید برای کمک به زنان باردار عبارت‌اند از:
- اگر احساس ضعف و سرگیجه دارید بنشینید یا دراز بکشید تا آرام شوید.
- به محض این‌که احساس ضعف و سرگیجه کردید به سرعت یک صندلی پیدا کنید اما اگر رفع نشد به پهلو دراز بکشید.
- اگر در هنگام دراز کشیدن به پشت احساس سرگیجه می‌کنید به پهلو دراز بکشید.
احساس گرما و گُرگرفتگی
بدن زنان در حاملگی خون بیشتری را پمپاژ می‌کند که این عمل و هورمون‌ها می‌توانند باعث احساس گرگرفتگی غیر قابل تحملی را در مادر ایجاد کند:
- لباس‌های گشاد با از جنس نازک بپوشید.
- برای جلوگیری از بی‌آب شدن بدن همیشه یک بطری آب همراه داشته باشید.
- برای مدتی در وان غوطه ور شوند یا به استخر بروند.
سردرد
اغلب در طول سه‌ماهه اول تغییرات هورمونی اتفاق می‌افتد که باعث ایجاد فشار در رگ‌های خونی مادر و درنتیجه سردرد می‌شود اما به دلیل این‌که مادران باردار به خستگی، گرفتگی سینوس، استرس، گرسنگی و کمبود کافئین دچار هستند سردرد در هر زمان ممکن است اتفاق بیفتد. هرزمانی که می‌توانید سعی کنید استراحت کنید:
- از روش‌هایی مانند یوگای بارداری برای ریلکس کردن استفاده کنید.
- اگر نیاز به داروهای مسکن دارید مطمئن شوید که دوز تجویزشده توسط پزشک را مصرف کنید.
اگر مادر باردار دارای سردردهای شدیدی است که رفع نمی‌شود باید توسط پزشک عمومی یا متخصص زنان و زایمان معاینه شود.
رو دل و رفلکس معده
هورمون‌ها و فشار رحم به معده گاهی اوقات می‌تواند باعث ورم، التهاب یا احساس سوزش و رفلکس شدید معده در مادران باردار شوند.
- نام خوراکی‌هایی که باعث تسکین رفلکس معده می‌شود یادداشت کنید و سعی کنید از مصرف غذاهای تند، شکلات و آب‌میوه مخصوصاً در شب‌ها اجتناب کنید.
- سعی کنید تعداد وعده‌های غذایی را بیشتر و حجم غذا را کنید.
- هنگام غذا خوردن بنشینید تا فشار بر معده وارد نشود.
- حدود سه ساعت قبل از خواب از خوردن پرهیز کنید.
- هنگام رفلکس معده سعی کنید شیر میل کنید و یک لیوان شیر هم در طول شب آماده داشته باشید.
در صورتی که رفلکس معده مادر شدید باشد و از طریق توصیه‌های فوق تسکین نیابد باید با پزشک خود صحبت کنید.
ورم دست و پاها و مچ پا
بدن مادر در دوران بارداری بیشترین مقدار آب را دارد که می‌تواند به سمت پایین‌ترین قسمت بدن برود و باعث تورم مچ پا، ورم دست و پاها شود.
• برای مدت‌زمان طولانی نایستید تا از قرار گرفتن وزن بدن بر روی پاها اجتناب شود.
• هرروز بیش از یک ساعت پاهای خود را بالاتر از قلب نگه دارید.
• پاها را کشش دهید. انگشتان را به پایین و بالا بکشید و سپس آزاد کنید. حرکت را ۳۰ بار تکرار کنید. سپس مچ هر دو پا را ۸ بار بچرخانید.
یبوست
به محض این‌که زن باردار می‌شود هورمون‌ها بر دستگاه گوارش تأثیر می‌گذارند و یبوست ایجاد می‌شود.
- فیبر کافی دریافت کنید.
- آب فراوان بنوشید.
- پرتحرک باشید.